Węzły na berlince w 1939 roku
(tłumaczenie niepełne)
W przetłumaczonym opisie
pominięto wyrażenie "zjazd i wjazd" (Aus- und Einfahrt) podając po
kilomatrażu od razu nazwę węzła. Wszystkie nazwy miejscowości, węzłów, rzek,
dróg i inne pozostawiono w oryginalnym brzmieniu. W kwadratowych nawiasach
znajdują się ich polskie odpowiedniki lub nazwy współczesne oraz wyrażenia
uzupełniające tekst. Skrót DK oznacza drogę krajową nr, DW - drogę wojewódzką.
Reichsstraße - droga państwowa.
0 km:
Stettiner Dreieck [obecnie Dreieck Schwanebeck,
wcześniej
w NRD Abzweig
Prenzlau ~po 2011 Kreuz Barnim] na Berliner Ring. Na
5,5 km po prawej malowniczy
widok na stare miasto Bernau.
8,4 km: Bernau
, 2 km od miasta.
18,5 km: Lanke.
29,7 km: Eberswalde-Finowfurt
(restauracja i stacja benzynowa), 11 km na zachód od Eberswalde,
na Reichsstraße Nr. 5 [obecny numer drogi to 167]. Autostrada
wznosi się na most przerzucony nad głównym szlakiem wodnym Berlin-Stettin
(Hohenzollern-kanal) [obecny kanał Oder-Havel].
35,3 km:
Werbellinsee.
Na zachodnich krańcach lasu Schorfheide leśniczówka "Karinhall",
rezydencja Göringa.
44,7 km:
Joachimsthal.
64,9 km: Pfingstberg.
78,3 km: Gramzow (stacja benzynowa), na Reichsstraße Nr. 198 [obecnie taki sam
numer drogi] pomiędzy Gramzow (3 km na południowy wschód.) i
Prenzlau (13 km na północny zachód).
89,8
km: Schmölln, na Reichsstraße Nr. 320, na
Prenzlau (18 km).
100,6 km:
Storkow-Penkun, na Reichsstraße Nr. 113 [obecnie taki sam
numer drogi].
112,5 km: Stettin-Süd
[Szczecin-Południe, obecnie nazywany Kołbaskowo, ~od 2012 Szczecin-Zachód](stacja benzynowa), 11 km od
miasta na Reichsstraße Nr. 2 [obecnie DK13]. Autostrada na 114,5
km schodzi do Doliny Odry; na 115,5 km parking, ze szczytu wzgórza okazały widok
na Dolinę Odry i wzniesienia Buchheide [Puszcza Bukowa]. Za nim
długi na 240 m most nad Odrą Zachodnią, na 118 km długości 225 m stalowy most
nad Odrą Wschodnią (pomiędzy tymi mostami autostrada znajduje się poniżej
poziomu morza).
119,1 km: Sydowsaue
[Żydowce, obecnie nazywany Radziszewo]. U
zbiegu zaplanowanej w 1939 roku
[autostrady] "Ost-Oderlinie"
[a obecnie S3]
z Frankfurt
a. d. Oder [Frankfurt
nad Odrą], od 122,5 km w łuku pod górę w
Buchheide,
przez pocięty wieloma dolinami las bukowy, przy 124,6 km
zróżnicowane poziomem jezdnie z widokiem na równinę.
125,4 km: Stettin-Ost
[Szczecin-Wschód, nazywany też Podejuch, obecnie nazywany Podjuchy
lub Morwowa, ~od 2012 Szczecin-Podjuchy] (w 1938 roku jeszcze nie
otwarty), na 128 km widok na Dammscher See [Jez. Dąbie] i
południową część Stettiner Haffs [Zalew Szczeciński] później most
długości 240 m nad głębokim jarem Hökendorf [Klęskowo], za nim
parking
z widokiem.
131,7 km: Altdamm
[Dąbie, obecnie nazywany Kijewo, ~od 2012 Szczecin-Kijewo], na Reichsstraße Nr. 104
[obecnie DK3 i DK10]
pomiędzy Altdamm
(3 km na zachód) i Stargard [Stargard Szczeciński] (24 km na
wschód).
Dalej przez lasy sosnowe i
wrzosowisko.
138,9 km: Bäderstraße
[Droga Kąpielowa (obecnie S6 i S3), nazywany też
Hornskrug, obecnie nazywany Rzęśnica]; l km od Hornskrug [Rzęśnica],
"Bäderstraße"
prowadzi ze
Stettin do
Gollnow [Goleniów] a stamtąd na Stolp [Słupsk] i
Danzig [Gdańsk] oraz do Misdroy [Międzyzdroje] i
Swinemünde [Świnoujście].
Kontynuacja
autostrady z Bäderstraße
do Danzig była na początku 1939 roku w budowie (aż do jej ukończenia
używać
Reichsstraße
Nr. 2 [obecnie DK6]). Ona [autostrada] prowadzi przez Pommersche
Seenplatte [Pojezierze Pomorskie] gdzie znajdują się
liczne i rozległe lasy bukowe .
148
km: Stargard-Friedrichswalde
[Stargard Szczeciński-Podlesie
k.Sowna],
15 km na północny
zachód
od Stargard.
160
km: Stargard-Massow,
[Stargard
S.-Maszewo] na
Reichsstraße Nr. 163 [obecnie DW106].
174
km: Stargard-Freienwalde,
[Stargard
S.-Chociwel] na
Reichsstraße Nr.
158. [obecnie DK20, później zrezygnowano z budowy tego węzła)]
182
km: Freienwalde-Nörenberg
[Chociwel-Ińsko, węzeł ostatecznie budowano na 178 km].
188
km:
Blankenhägen
[Dłusko].
193
km: Piepstock
[Podlipce].
198
km: Wangerin-Gienow [Węgorzyno-Ginawa],
na
Reichsstraße
Nr. 158 [obecnie DK20].
203
km: Rosenfelde [Brzeźniak].
210
km: Dramburg
[Drawsko
Pomorskie], 5 km na północny zachód od miasta.
215
km: Sarranzig [Zarańsko].
226
km: Falkenburg [Złocieniec], 4 km na północ od miasta i
Ordensburg
Crössinsee [nazistowski
ośrodek
szkoleniowy nad Jez.Krosino]
oraz
na południe
od
Zetzinsee
[Jez. Siecino],
gdzie
łączy się z trasą
z Frankfurt a.
d. Oder [Frankfurt
nad Odrą] (w
1939 roku w budowie).
244
km: Klaushagen,
[Kluczewo],
na Reichsstraße Nr. 124 [obecnie DW163].
251
km: Sternhof
[Gwiazdowo]
259
km: Bärwalde [Barwice] 2 km na południowy wschód od miasta. W
tym miejscu kończy się
odcinek będący w 1939 r. w zaawansowanej budowie. Stąd
na północ prowadzi linia,
będąca na początku 1939 roku jeszcze w planach, przez Rummelsburg
[Miastko]
i
Bütow [Bytów]
do Danzig. Druga
[prowadzi] na wschód, będąc w 1939 roku w budowie,
przez Neustettin
[Szczecinek],
do Reichsstraße Nr. 1
[obecnie
DK22] pomiędzy Schlochau
[Człuchów] i Konitz [Chojnice]
(Dirschau [Tczew]-Danzig
ewentualnie Elbing
[Elbląg]) [na
zachód od Chojnic w 1939 r. przebiegała granica polsko-niemiecka, dlatego do
końca
kampanii wrześniowej dalsza budowa nie mogła być prowadzona. Od Chojnic do
Tczewa
przebiegała droga tranzytowa do Elbląga . Po zajęciu polskiej części
Pomorza Gdańskiego
Niemcy zmodernizowali dawną Reichsstraße
Nr. 1,
budując szeroką jezdnię betonową od
Chojnic do Gnojewa k. Malborka,
z obwodnicą Tczewa i mostem na Wiśle w Knybawie
w 1941
r.].
Kiedy
kontynuowano [budowę] autostrady z Berlin przez Stettin
do Danzig na początku 1939 roku była w planach autostrada z Danzig
do Elbing (65 km). Z
Berlin Reichsstraße Nr. 1 do Elbing jest 485
km.
105 km [odległość pomiędzy
Elblągiem a Królewcem] - Trasa ta łączy oba największe miasta Prus Wschodnich i
umożliwia szybszy ruch pojazdów między stolicą i Prusami Wschodnimi ; przebiega
w znacznej odległości od wybrzeża poprzez miły dla oka pagórkowaty teren z
żyznymi ziemiami uprawnymi, pasącymi się końmi ożywiającymi łąki oraz tu i
ówdzie połaciami lasu. Tymczasowo zbudowana jest jedynie jedna dwupasmowa nitka
; kilometry liczymy od Królewca w kierunku Elbląga.
96,4 km
(liczone od Königsberg): Elbing-West
[Elbląg-Zachód, obecnie nazywany Raczki, po ~2010 r. Elbląg-Południe], 1,5 km na południowy zachód od miasta, na Reichsstraße Nr.
1 [obecnie DK22]. Stąd autostrada biegnie na wschód po stalowym moście
długości 220 m nad żeglowną rzeką Elbing, torem kolejowym [z
Berlina] do Königsberg i rzeczką Hommel [Kumiela],
dalej lekko w dół, po leżącej poniżej poziomu morza dolinie Drausensees
[Jez. Drużno], potem znowu nieco w górę i znowu nad torami kolejowymi [do
Królewca].
92,0 km:
Elbing-Ost [Elbląg-Wschód] (stacja benzynowa), 4 km od centrum
miasta na Reichsstraße Nr.130 [obecnie DK7]. Stąd lekko pod górę,
z rzutem oka wstecz na Elbing, przy 89,7 km i 89,3 km parkingi, na
89,2 km nad leśną doliną Laupichler [potok Burzanka]; z
lewej strony zalesione Trunzer Berge [Wzgórza Milejewskie], przy
88,5 km falista wysoka płaszczyzna.
85,6
km: Pomehrendorf [Pomorska Wieś,
obecnie nazywany Wilkowo,
po ~2010 r. Młynary], 3 km na północny zachód od wsi.
Dalej poprzez miły, pagórkowaty teren z pastwiskami koni i bydła. Na 78,7 km
malowniczy parking na skraju lasu.- Od 74,9 km lekko w górę aż do lesistego
odcinka trasy ( parkingi przy 74,1 i 72,8 km); następnie w dół , w szeroką
Baudetal [dolina rzeczki Baudy].
72,5
km: Frauenburg [Frombork, obecnie nazywany Błudowo,
po ~2010 r. znów Frombork], pomiędzy Frauenburg (15
km na północ) i położonym 8 km na południe starym niemieckim miasteczkiem
Mühlhausen [Młynary] (2500 mieszkańców; gospoda Adler
[Orzeł]). Autostrada od 71,1 km przecina las należący do wsi
Großrautenberg [Wielkie Wierzno]. Przy 70 km parking. Przy 69,9 km
autostrada przechodzi nad Baude [rzeczka Bauda]. Od 65,5 km do
64,5 km (parking) znowu przez las.
63,7
km: Tiedmannsdorf [Chruściel,
po ~2010 r. Braniewo-Południe], 11 km na południowy wschód od
Braunsberg [Braniewo]. Na 59,2 km malowniczy parking przy
Passarge [Pasłęka]. Za nim most na podwójnych filarach nad dość głęboko
wciętą leśną doliną.
58,1
km: Schalmey [Szalmia,
obecnie nazywany
Braniewo i następnie zlikwidowany po przebudowie
do S22], 7 km na południe od Braunsberg.
Dalej prosto i płasko przez las; na 57,1 km parking; na 57 km most nad Doliną
Lastbachs [Młynówka].
52,4
km: Braunsberg [Braniewo,
obecnie nazywany Maciejewo,
po ~2010 r. Braniewo-Północ]
(stacja benzynowa), na Reichsstraße Nr. 142
[obecnie DW507] pomiędzy Braunsberg (7 km na północny zachód) i
Mehlsack [Melzak, obecnie Pieniężno] (21 km na południowy wschód.).
Teraz prosto przez łąki i pastwiska. Na 51,8 km parking.
49,1
km: Heiligenbeil-West [Święta Siekierka-Zachód, zlikwidowany po
przebudowie do S22], 11 km od miasta
[obecnie Mamonowo].Potem przez las Födersdorf, przy 47,2 km nad
Bahnau [rzeka Banówka] (parkingi), przy 43 km nad Doliną Omaza
[rzeczka Omaza] (za nią parking).
40,1
km: Heiligenbeil-Ost [Święta Siekierka-Wschód], pomiędzy
Heiligenbeil (10 km) i Zinten [Cynty, obecnie Korniewo] (15
km). Na 37,5 km znowu przez las, Na 33,8 km nad [rzeką] Jarft
[obecnie Wituszka], od 32,3 km długie proste [odcinki].
25,7 km: Zinten,
8 km na południe od miasteczka. Autostrada na 22,6 km idzie długim na 240 m i
wysokim na 40 m mostem nad Grünwehrer Mühlenfließ [bezimienny ciek
wodny, wpada do rzeki Prochładnaja], niewielka leśna dolina; potem krok z
powrotem przez las; na 17,4 km parking.
15,3
km: Kreuzburg, na Reichsstraße Nr. 126 w kierunku na
Zinten (14,5 km); 8 km na południowy wschód od autostrady leży
miasteczko Kreuzburg [Krzyżbork obecnie Sławskoje] (2 000 mieszkańców,
gospoda Ankermann). Autostrada na 15, 3 km przecina [rzekę] Stradick
[obecnie Korniewka], na 13,1 km nad [rzeką] Frisching [obecnie
Prochładnaja], dwie małe łąko-rzeczki, na 12 km parking.
0 km:
Königsberg [Królewiec, obecnie Kaliningrad] (stacja benzynowa);
stąd jeszcze 7 km [w kierunku] na północ do miasta poprzez Reichsstraße Nr.
128 [obecnie A195], albo 1 km na prawo uchylając się od miasta przez
Neuendorf i przez, w 1938 roku budowany, długi na 635 m
Pregelbrücke [most nad Pregołą] przy Palmburg na drodze do
Insterburg [Wystruć, obecnie Czerniachowsk], Tilsit
[Tylża, obecnie Sowietsk] i Cranz [obecnie Zielonogradsk] w
Samland [obecnie Sambia].
Całość tekstu, po niemiecku
tu, spis pochodzi z
Baedekers Autoführer Deutsches Reich (Großdeutschland),
Leipzig 1939
Przetłumaczyli: Piotr Jakubiak i Bartosz Bajków.
Według mapy z 1939 roku następne węzły między Barwicami a Chojnicami miały
się znajdować: - pomiędzy Nowym Chwalimiem (Neuvalm)
a Chwalimkami, - na DK11 pomiędzy Skotnikami (Brandschäferei)
a Bugnem (Bügen) koło
Szczecinka (węzeł Neustettin-West?), - na DK20 w Wielkiej Gwdzie (Gross
Küdde) koło
Szczecinka (węzeł Neustettin-Ost?), - w Czarnem (węzeł Hammerstein),
- w Olszanowie ( węzeł Elsenau), na drodze lokalnej z obecnej DK25 do DW201.
Kolejny węzeł byłby zapewne na obecnej DK22 (węzeł Schlochau - Könitz?).
Jednak później przebieg berlinki między Barwicami a Szczecinkiem
skorygowano przesuwając go nieco na północ (nie mówiąc już o przesunięciu
priorytetu na trasę na Biały Bór, Bytów, Kościerzynę do Gdańska), zza linię
kolejową Grzmiąca - Szczecinek.
Natomiast węzły na trasie Barwice - Gdańsk -
Elbląg mogły zostać rozmieszczone i nazwane tak: - Neustettin
[Szczecinek] (na DK11),
-Baldenburg-West [Biały Bór-Zachód] (na DK25), -Baldenburg-Ost
[Biały Bór-Wschód] (DK20), -Rummelsburg [Miastko], -Briesen
[Brzeźno Szlacheckie], -Bütow [Bytów] (DW212), -Lippusch [Lipusz]
(DK20), -Berent-Nord [Kościerzyna-Północ] (DW214), -Berent-Ost
[Kościerzyna-Wschód] (DK20), -Mariensee [Przywidz] (DW221), -Straschin-Gross
Trampken [Straszyn-Trąbki Wielkie] (DW222), -Danzig [Gdańsk] (zjazd
na projektowaną autostradową łącznicę, której przebieg planowano mniej więcej po
szlaku południowej części trójmiejskiej obwodnicy i początku
A1),-Praust-Hohenstein [Pruszcz Gdański-Pszczółki] (DK1), -Neuteuch [Nowy Staw]
(DK55).
Verzeichnis der in Betrieb genommenen
Strecken und Teilstrecken der Reichsautobahnen
(Wykaz tras i odcinków autostrad Rzeszy oddanych do
eksploatacji)
|