Obozy pracy i obozy dla jeńców wojennych, które służyły do budowy autostrady

I. Obozy pracy służące do budowy autostrady (Reichsautobahnlager):

1. Reichsautobahnlager'y znane tylko z umiejscowienia: Bobrowniki, Chociwel, Cieszyno k. Węgorzyna, Runowo (więźniowie pracowali dla firmy "Leistikow"), Kumki, Stara Dąbrowa, Sowno, Warchlino, Węgorzyno, Wiewiecko.

2. Reichsautobahnlager'y utworzone na przełomie 1939 i 1940 roku i zlikwidowane w 1942 roku, więźniowie z różnych narodowości (w tym Polacy), od 1941 roku także jeńcy wojenni: Barwice (6 baraków, Polacy z Grudziądza), Biały Bór, Chłopowo (7 baraków), Cieszyno k. Złocienca (7 baraków), Darskowo (7 baraków), Debrzno (7 baraków), Dłusko (wyjątek: zlikwidowany w maju 1943 roku, mieścił się w barakach), Kluczewo (6 baraków), Podlipce (zlikwidowany w sierpniu 1943, w marcu 1943 przybył transport 358 Polaków pierwotnie mających być wysłanym do ścinania lasów w Norwegii [1]), Rekowo (6 baraków), Spore (180 Polaków i Rosjan), Stare Gonne (6 baraków), Stare Wierzchowo (7 baraków), Warniłęg (6 baraków), Zarańsko (7 baraków).

3. Reichsautobahnlager kobiecy w Stężycy (k. Kościerzyny), założony w 1940 roku, zlikwidowany w marcu 1945 roku, przecietny stan 1500 kobiet z różnych krajów. Fotka.

4. Reichsautobahnlager'y dla Żydów:

- Reichsautobahnlager w Zdrojach koło Lipusza, założony 1942, zlikwidowany w listopadzie 1943, przeciętny stan 2 tys. Zmarło kilkanaście osób, część więźniów hitlerowcy rozstrzelali w lesie. Więcej informacji (z innego źródła, stojące w pewnej sprzeczności z powyższymi) i fotka>>>

- Reichsautobahnlager w Gostomku koło Kornego, założony w 1941, zlikwidowany w 1942, przeciętny stan kilkuset osób, kilkudziesięciu rozstrzelano (J. Matynia, Na szlakach walki i męczeństwa województwa gdańskiego 1939-1945). Współczesna fotka. Więcej informacji i zdjęcie z 1941 roku.

II. Odziały robocze jeńców - Kommanda:

- Dłusko, w październiku 1940 roku pracowało tam 46 polskich jeńców

- Starogard Gdański, istniał w 1941 roku, jeńcy francuscy (jak mniemam nie budowali oni autostrady, ale drogę Chojnice-Malbork)

- Zagozd, utworzony 22 grudnia 1939 roku, 7 baraków, jeńcy różnych narodowości.

Informacje z : "Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich. Informator encyklopedyczny" autorstwa Czesława Pilichowskiego

III. Obozy, których Niemcy nie zdążyli uruchomić, ale już je przygotowali: Kłączno, Osława-Dąbrowa (informacje od Stanisława Szroedera), Gliśno (informacja z książki i od Rudolfa Lietza).

IV. Obóz w Szczecinie-Wielgowo, wg informacji z http://www.wielgowo.pl/korzenie.htm : Jeden z obozów był dla robotników pracujących na potrzeby budowanej autostrady Berlin - Królewiec i kolei (Reishsbahnlager). Byli to głównie więźniowie z łapanek ulicznych. Jak wspomina jeden z nich, obecnie mieszkaniec Gryfic, cała autostrada jest wspólnym nagrobkiem więźniów zmarłych z wycieńczenia przy jej budowie. Szczególnie dużo szczątków ludzkich można znaleźć w nasypach wiaduktów. Obóz ten znajdował się na terenach byłego tartaku, w miejscu gdzie dzisiaj jest pusty plac pomiędzy dworcem PKP i budynkiem szkolnym. Niemiecki zarząd obydwu obozów zakwaterowany był w większości na terenie szpitala w Zdunowie (Hohenkrug).

V.  RABLager Praust (Woyanow) - przymusowy obóz pracy dla Żydów w Pruszczu Gdańskim (w Wojanowie)
(http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Kasernen/Wehrkreis20/KasernenDanzig-R.htm, http://www.katins.com/praust/page44/index.html).
Wg drugiego adresu w pobliskim Straszynie-Prędzieszynie istniał RABLager Straschin-Prangschin.
Ze strony http://www.deutschland-ein-denkmal.de:

- RABLager Praust był obozem męskim. W okresie od 10.12.1940 r. do 17.04.1941 pracowali tam Żydzi,

- RABLager Straschin-Prangschin został otwarty w lutym 1940 roku, a zamknięty w maju 1942 roku. Więzieni mężczyźni pracowali tam w ramach firmy Henkelwerke.

Ze strony http://www.holocaust-chronologie.de/ pod datą 21.08.1943: Aus dem Reichsautobahn-Lager Pommern werden ungefähr 500 Juden nach Auschwitz eingeliefert. 66 Männer werden als Häftlinge übernommen, die anderen werden in den Gaskammern ermordet. (Czech, S. 579-580). Tłumaczenie: Z państwowego autostradowego obozu pracy  Pomorze jest przywożonych około 500 Żydów do Auschwitz. 66 ludzi jest przejmowanych jako aresztanci, reszta będzie w gazowych izbach zamordowana.

W książce "Jewish forced labor under the Nazis: economic needs and racial aims, 1938-1944" Wolfa Grunera na stronie 203:
Two thousand Jewish forced laborers lived in labor camps in Sdroien, Borowosee, and Thurmberg along the former Danzig Corridor (Dwa tysiące żydowskich robotników przymusowych mieszkało w obozach pracy w Zdrojach, Jezioro Borowe (zapewne Owśnica koło Gostomka - BB) i Wieżyca wzdłuż dawnego Gdańskiego Korytarza).

W tej samej książce na stronie 205 tabelka ukazująca "rodzaje" pracowników na poszczególnych OBRach wg stanu na 30.11.1941.

W książce „Dzieje Ziemi Drawskiej” wydanej w 1972 r. pod redakcją Tomasza Gasztołda wymieniono 4 RAB-Lagery:

[1] W czasie II wojny światowej był tu obóz jeniecki (praca przy budowie autostrady). Baraki znajdowały się na południowy wschód od wsi. Przy drodze do Storkowa, w pobliżu budowanej autostrady był cmentarz, na którym chowano zmarłych jeńców. http://encyklopedia.szczecin.pl/wiki/Podlipce

strona główna