Odcinek Chojnice - Elbląg:
W latach 1939-41, po zajęciu Polski, hitlerowskie Niemcy zmodernizowały przebiegający przez dawny „Korytarz” odcinek starego szlaku z Berlina do Królewca. Od wschodnich rogatek Chojnic do Gnojewa przed Malborkiem (a więc już na terenie byłego Wolnego Miasta Gdańsk) powstała nowoczesna jak na tamte czasy droga. Zbudowano ją z wylewanych płyt betonowych, w takiej samej technice jak konstruowane wtedy autostrady. Szeroka na 9 metrów jezdnia, długie proste odcinki, niewielka liczba zakrętów (raczej wyprofilowanych) do dziś budzi szacunek.
W okolicy Chojnic i Rytla po wycofaniu się Niemców i wkroczeniu na te tereny Armii Czerwonej, Sowieci próbowali rozebrać drogę nawiercając w płytach otwory, następnie mocując w nich kotwy podnosili płyty w celu załadunku na samochody. Na szczęście po kilku nieudanych próbach (betonowe płyty pękały) odstąpiono od demontażu "autostrady".
A w czasie wojny w pobliskich Kosobudach, prawdopodobnie zbierając piasek na nasyp drogi, Niemcy natrafili w miejscu zwycięskiej bitwy wojsk polskich (pod dowództwem hetmana Czarnieckiego) ze Szwedami w 1659 r. na około 200 szkieletów ludzkich (www.brusy.pl).
1. W dniu 16.10.2006 roku rozpoczęła się budowa obwodnicy Chojnic dla drogi krajowej nr 22 (DK22). Gdy popatrzymy na archiwalne mapy z planami budowy berlinki w wariancie przewidującym dojście autostrady do Chojnic (np. ta z 1940 roku), to okaże się, że obwodnica znajduje się idealnie na przedłużeniu tej drogi szybkiego ruchu, wygodnie omijając miasto. Budowa wiaduktu nad budowaną obwodnicą dla drogi Chojnice - Lichnowy.
2. Wyjeżdżając z Chojnic po obecnej drodze krajowej nr 22 (DK22), przejedziemy po wiadukcie* (lok. ST44-1106) nad dawnym Ostbahn’em (linią kolejową Berlin – Królewiec) oraz kolejnym nad linią do Lipusza i Kościerzyny (widok na to miejsce: zdjęcie lotnicze z 1945 r. oraz zdjęcie z 2007 roku). Za chwilę, przy skręcie do Pawłowa, zobaczymy włączenie obwodnicy.
3. W Rytlu nasza nie-autostradowa berlinka przechodzi nad Brdą i Wielkim Kanałem Brdy. Ul. Gdańska w 1964 lub 1965 roku.
4. Jezdnię betonową przykryto różnej jakości nakładkami asfaltowymi. Tutaj (skrzyżowanie na Tucholę przed Gutowcem) widać przejście z jednej warstwy w inną.
5. Przed Czerskiem w 1942 roku: ZDJĘCIE.
6. W Czersku jezdnię wyłożono kostką bazaltową (w kwietniu 2008 r. rozpoczęła się przebudowa, nowa nawierzchnia będzie asfaltowa), za miastem wiadukt nad linią kolejową Czersk – Szlachta.
7. W Łągu nad berlinką przebiega wiadukt kolejowy przedwojennej magistrali GOP - Gdynia** (zdjęcie wykonane w kierunku Berlina), a przed* Czarną Wodą pod drogą przepływa Wda.
8. Skrzyżowanie w miejscowości Frank. Widoki w kierunku Berlina**** i Królewca****.
9. Bytonia. Około 1943 roku po otwarciu berlinki.
9. Zblewo to miejscowość położona na granicy dwóch subregionów Pomorza Gdańskiego: Kaszub i Kociewia. W ramach prowadzonej modernizacji Niemcy wybudowali po nowym śladzie obejście wsi od południa (patrz fotka z budowy z 1941 roku i współczesna z 2007 roku). Berlinka wraca na stary ślad przy skrzyżowaniu z drogą wojewódzką nr 214 (DW 214) (zdjęcie wykonane w stronę Berlina, w tle wieża kościoła w Zblewie), odbijającą z DK1 w Warlubiu (odcinek do Skórcza został zbudowany przed wojną, jako fragment trasy Warszawa - Gdynia) i przez Zblewo, Kościerzynę i Lębork prowadzącą do Łeby (czyli można tą drogą ominąć metropolię gdańską). Parę kilometrów za Zblewem, w stronę Chojnic, w 1942 roku miał miejsce zamach na Hitlera przez partyzantów z Gryfa Kaszubskiego (Pomorskiego). Pociąg wyleciał w powietrze, ale okazało się, że wódz III Rzeszy miał jeszcze więcej szczęścia niż w lipcu 1944 roku w Wilczym Szańcu. Adolf Hitler po prostu wysiadł wcześniej z pociągu w Malborku, gdyż Gauleiter Prus Zachodnich A. Forster urządził ucztę w krzyżackim zamku.
10. Po nowym śladzie berlinka idzie także za Miradowem (po lewej widać stary ślad).
11. W Starogardzie Gdańskim berlinkę wyłożono kostką bazaltową a jej przebieg Niemcy odsunęli od centrum miasta. W 2007 roku trwa wymiana nawierzchni na asfalt. Przy wschodnim wylocie droga przechodzi nad linią kolejową do Skórcza.
12. Za Starogardem, przed Szpęgawskiem zaczyna się odcinek, gdzie w 2005 roku sfatygowaną betonową nawierzchnię zastąpiono gładziutkim asfaltem z płaskimi krawężnikami na skrajni jezdni.
13. Za wsią Swarożyn w dniu 22.12.2007 roku otwarto węzeł autostrady A1, której budowę nareszcie zaczęto latem 2005 roku. Wiosną 2006 roku zaczęto budować wiadukt w ciągu DK22ć*** i otwarto go w dniu 23.08.2007 roku (wjazd na wiadukt i widok na wiadukt z łącznicy autostrady A1).
14. Przed nami węzeł w Czarlinie.
15. Czarlin (Zdjęcie wykonane w kierunku Berlina, przed wiaduktem) - tutaj od czasów hitlerowskiej modernizacji bezkolizyjnie (co niestety w Polsce, a zwłaszcza na Północy, wciąż jest rzadkością) krzyżuje się najważniejsza droga krajowa: DK1, z berlinką. Węzeł zmodernizowano do pełnej "koniczynki" (zdjęcie lotnicze) pod koniec lat 60-tych. Berlinka "przelatuje" górą, w dole mamy DK1 w kierunku na Łódź i w kierunku na Gdańsk (w tle Czarlin). Więcej>>>
16. Między Czarlinem a mostem na Wiśle mamy szeroką na dwa pasy (niestety nie wymalowane) w każdym kierunku jezdnię brukową (zdjęcie wykonane w kierunku Berlina). Ten odcinek w czasie modernizacji zbudowano po nowym śladzie, jako część obejścia Tczewa.
17. Most na Wiśle w Knybawie (zbudowany w 1941 r., odbudowany w 1950 r.) również mógłby posiadać dwa pasy w każdą stronę (jezdnia ma 12 metrów szerokości. Zdjęcie wykonane z samochodu w kierunku południowym. PODSTRONA o Reichsstraßenbrücke w Knybawie.
18. Po przekroczeniu Wisły mamy znowu płyty wylanego betonu. Taka droga kończy się przed Malborkiem w Gnojewie* (przy kapliczce), gdzie łączy się ze starą drogą idącą z Tczewa. Zdjęcie wykonane z samochodu, w kierunku Królewca. W tym miejscu kręcono w 1971 roku sceny do serialu "Samochodzik i Templariusze". Również tutaj w dniu 15.04.1959 roku pobito rekord prędkości jazdy polskim motocyklem.
Od Gnojewa, poprzez Malbork, Stare Pole do Elbląga jedziemy zwykłą drogę asfaltową. Odcinek od dawnej stolicy Zakonu Krzyżackiego do Starego Pola jest jeszcze prosty, natomiast dalej droga staje się kręta i uciążliwa dla kierowcy.
Zdjęcia wykonałem wraz z żoną w dniu 28 kwietnia 2001 roku oraz w dniu 26 sierpnia 2007 roku (te z załączona datą).
Pozostałe zdjęcia zaznaczone odpowiednią ilością gwiazdek zrobiono:
**** Zdjęcia wykonałem w dniu 5 maja 2012 roku.
*** Zdjęcie wykonałem 23 czerwca 2006 roku.
** Zdjęcie wykonałem 1 maja 2004 roku.
* Zdjęcia Piotra Klawczyńskiego: Chojnice z września 1999 r., Czarna Woda z kwietnia 2001 r., Gnojewo z lipca 2000 r.
