BERLINKA w filmach
(Berlinka in den Filmen, Берлинка в фильмах)

Oto próba zebrania filmów w których zagrała berlinka. Lista jest wciąż otwarta.

Po II wojnie światowej część dawnego obszaru Prus Wschodnich z Królewcem, która jako Obwód Kaliningradzki została przyłączona do Związku Radzieckiego, stała się doskonałym miejscem do realizacji filmów wojennych. Kinoszniki kręcili tam zarówno sceny stricte militarne (gdzie, często dodatkowo "rozgrzewane" przez filmowców, ruiny dawnego Königsberga i innych wschodniopruskich miasteczek udawały pole bitwy, grając zresztą nie tylko miasta niemieckie, ale i np. Mińsk, Leningrad, Kijów, Budapeszt itd.), jak i wykorzystywali zachowane budynki i kwartały do zagrania miast niemieckich (np. w szpiegowskim serialu "Tarcza i miecz" (Щит и меч), notabene tam sceny na autostradzie nakręcono w ówczesnej NRD, na węźle Schönefelder Kreuz). Dzięki temu w niektórych obrazach pojawia się berlinka oraz jej przedłużenie - tzw. Berliński Most (Берлинский Мост) lub Palmburski Most (Пальмбурск) Мост), albo po niemiecku Pregelbrücke bei Palmburg.

Również w Polsce filmowcy kilkakrotnie gościli na berlince. W większości przypadków grała ona jednak samą siebie. Wyjątek stanowiły: film Andrzeja Wajdy pt. "Krajobraz po bitwie"(berlinka udawała autostradę leżącą gdzieś w zachodnich Niemczech) oraz "Młode wilki 1/2", gdzie oprócz grania samej siebie, berlinka zagrała też (pewnie z powodów organizacyjnych) drogę krajową nr 3 (DK3).

Na pewno jakieś obrazy musiały być kręcone po niemieckiej stronie (na autostradzie A11). Dotychczas natrafiłem tylko na jedną pozycję.

1. Radziecki film "Spotkanie na Łabie" (Встреча на Эльбе) z 1949 roku został nakręcony Królewcu (Kaliningradzie). Była to pierwsza radziecka produkcja filmowa, która odkryła to miasto (i okolice) dla potrzeb radzieckiej kinematografii.

Kadry kręcone na Berlińskim (Palmburskim) Moście (Берлинский (Пальмбурски) Мост). Po lewej stronie wysadzonej konstrukcji widoczna tymczasowa przeprawa pontonowa przez Pregołę.
Scena kręcona przy wysadzonym Czarcim Moście (Чёртов мост, Teufelsbrücke). W kadrze wschodni przyczółek z tymczasowym objazdem mostu w ciągu którego wykonano drewniany mostek nas rzeczką Grünwehrer Mühlenfließ. Po cieniach widać, że przy ujęciach pracowano w letnie popołudnie.

2. Etiuda fabularna "Zabawa" z 1960 roku. Obraz nakręcono na berlince między Elblągiem a Braniewem. Bohaterowie widoczni w kabinie samochodu jadą od mostu nad Burzanką w kierunku Berlina (po prawej stronie widać rezerwę pod północną jezdnię). Tymczasem obraz przez szybę samochodu pokazuje kierunek na Królewiec, wkrótce pojawia się węzeł Frombork. Gra też węzeł Chruściel (i prawdopodobnie odcinek za nim), a na samym końcu pojawia się węzeł Braniewo.

Fotosy z planu, za stroną www.filmpolski.pl. Po prawej prawdopodobnie most nad Baudą.
Prawdopodobnie most nad Baudą. Widok w kierunku Berlina.	Gdzieś na trasie. Widok w kierunku Królewca.
Prawdopodobnie przed węzłem Frombork. Widok w kierunku Królewca.	Węzeł Frombork (vel Błudowo). Widok w kierunku Królewca.
Węzeł Chruściel. Widok w kierunku Królewca.	Widok z wiaduktu dzisiejszej DK54/DW506 w kierunku Berlina.
Brukowany przeplot - koniec drugiej jezdni w ramach węzła. Widok w kierunku Berlina.	Węzeł Braniewo (vel Maciejewo). Widok z wiaduktu kolejowego w kierunku Królewca.

3. Radziecki film "Pokój przychodzącemu na świat" (Мир входящему) z 1961 roku. Sceny kręcono w Królewcu (Kaliningradzie/Калининграде) i okolicach. W dużej mierze wykorzystano berlinkę.

Ujęcia w kierunku Królewca. Widać brak drugiej jezdni. Berlinka wchodzi w wykop. To chyba okolice przecięcia z drogą Swietłoje (Светлое) - Poliewoje (Полевое).			Zniszczony wiadukt. Chyba to nie dekoracja?
Ujęcia w kierunku Berlina. W tle, nad głową konia być może widać (w innym zrzucie) nieokreślony wiadukt nad autostradą. Z pepeszą Wiktor Awdiuszko (Виктор Авдюшко). Być może po lewej widać Las Zwonkij (Лес Звонкий) z Czarcim Mostem (Чёртов Мост).
Prawdopodobnie węzeł Zinten i widok w kierunku Królewca. W tle Las Zwonkij (Großer Klingbecker Wald) i wiadukt ślepej drogi z Groß Klingbeck (wieś obecnie nie istnieje).	Ujęcia w drugą stronę, w kierunku Berlina. W tle węzłowy wiadukt po którym przechodzi droga Zinten (Cynty, obecnie Korniewo/Корнево) - Ludwigsort (Ludwikowo, obecnie Ładuszkin/Ладушкин).
Berliński (Palmburski) Most (Берлинский (Пальмбурски) Мост) nad Pregołą.
Być może wiadukt berlinki położony tuż za wiaduktem drogi Kobelbbude (obecnie Swietłoje/Светлое) - Mahnsfeld (obecnie Poliewoje/Полевое). Kamera sprytnie nie pokazała braku drugiej jezdni.			Dwie jezdnie zapewne przy węźle Zinten.

4. "Rachunek Sumienia" z 1964 roku. Scenę z berlinką nakręcono na dzisiejszej autostradzie A6 w Kołbaskowie koło Szczecina oraz na moście nad Odrą Wchodnią.

Widok w stronę Królewca, z samochodu, na pierwszym wiadukt kolejowy (WK2) dla linii kolejowej Berlin - Szczecin. Na nawierzchni widać ślady zapewne po wysadzeniu wiaduktu w 1945 roku.			Za WK2, w tle wiadukt drogi Kołbaskowo - Smolęcin (WD3), widok w stronę Królewca.
Z pepeszą Andrzej May. W tle w kadrze znalazł się WD3. Widok w kierunku północnym.		Za kierownicą Marian Łącz, z tyłu w środku Aleksander Sewruk. W tle węzłowy (Szczecin-Południe) wiadukt (WD4), po którym obecnie przebiega droga krajowa nr 13 (DK13).
Gazik wjeżdża na most nad Odrą Wschodnią od strony Królewca. Po prawej widać barierkę zabezpieczającą wschodni przyczółek nieodbudowanej (jeszcze wtedy) nitki południowej.		Stary żołnierz strzela na północnej krawędzi północnej nitki mostu nad Odrą Wschodnią. W tle wschodni brzeg Ordy Wschodniej.
Filmowa zapora na zachodnim przyczółku mostu nad Odrą Wschodnią. Po lewej barierka od zachodniego przyczółku wysadzonej nitki południowej.		Marian Łącz po celnym rzucie granatem nieskutecznie chowa się się za gazikiem.

5. Radziecki film "Gra bez reguł" (Игра без правил) z 1965 r. Film szpiegowski, którego akcja dzieje się w powojennych Niemczech. 

Scena na południowej łącznicy węzła Kreuzburg. Widok w kierunku Berlina.	Widok z wiaduktu drogi Kobelbbude (obecnie Swietłoje/Светлое) - Sollnicken (Miedowoje/Медовое) na północną łącznicę węzła (obecnie przeniesioną na zachodnią stronę). W tle most nad rzeką Stradick (Stradyk, obecnie po rosyjskiej stronie Korniewka/Kopневка).

Nocny pościg prowadzony gdzieś na berlince.
Sceny na prawdopodobnie świeżo odbudowanej północnej nitce Berlińskiego Mostu (Берлинский Мост). Uciekinierom udało się dotrzeć do radzieckiego szlabanu		Ludzie czekają na wypuszczenie z amerykańskiej strefy do sowieckiej. Widok w kierunku Królewca.
Po otwarciu szlabanu tłum w entuzjazmie i bez przeprowadzenia kontroli (rozpychając amerykańskich wartowników) przebiega na stronę sowiecką. Widok w kierunku Berlina.		Za mostem, widok z północnego przyczółku w kierunku Królewca (konkretnie trasy Kaliningrad - Tałpaki/Талпаки).

6. Radziecki film "Wiosna na Odrze" (Весна на Одере) z 1967 roku. Sceny zrujnowanego Berlina kręcono w Królewcu (Kaliningradzie). Zatem niemal pewne jest, że autostradę Frankfurt - Berlin udawała rosyjska część berlinki (jedyny poniemiecki fragment autostrady w ZSRR). Sceny kręcono o zmierzchu, kadry rozjaśniłem. Ujęcie z wiaduktem być może realizowano na wysokości Nowosiołowa (Новосёлово).

Ujęcie w kierunku Berlina. Widać, że brakuje północnej jezdni.	Ludmiła Czursina (Людмила Чурсина) i Anatolij Kuzniecow (Анатолий Кузнецов).	Ujęcie już bez aktorów. Po lewej południowy przyczółek wiaduktu.
Wcześniejsze wydarzenie (w chronologii filmu). Na innych (mniej efektownych) kadrach wyraźnie widać drugą jezdnię. Prawdopodobnie jest  to dawny węzeł Zinten (bezkolizyjne skrzyżowanie z obecnie kolizyjną drogą Ładuszkin - Korniewo).

7. Radziecki film "Żenia, żeniaczka i katiusza" (Женя, Женечка и катюша) z 1967 roku. W kadrze przez moment pojawia się (upozowany na nieodbudowany)  Berliński (Palmburski) Most (Берлинский (Пальмбурски) Мост).

8. Radziecki film ""Cyklon" rozpocznie się nocą" ("Циклон" начнётся ночью) z 1967 roku. Dwa krótkie ujęcia z berlinki.

Prawdopodobnie w kadrze znalazł się północny przyczółek Berlińskiego Mostu.	Prawdopodobnie berlinka. Widać rezerwę pod drugą jezdnię, ale też nie widać żadnego wiaduktu nad autostradą.

9. Radziecki film "W drodze do Berlina" (На Пути В Берлин) z 1969 roku. W kadrze na 5 sekund, w nocnym ujęciu, znów widać Berliński Most.

10. "Krajobraz po bitwie" z 1970 roku. W scenie zagrał węzeł Elbląg-Wschód. W obrazie wystąpili Stanisława Celińska i Daniel Olbrychski.

Widok w kierunku Berlina. Bohaterowie przechodzą na drugą stronę autostrady. Po prawej stronie widać zjazd na Elbląg od strony Królewca. Zaś po lewej zjazd na Elbląg od strony Berlina. Za kilka lat, kiedy od węzła Elbląg-Zachód do Kaziemierzewa powstanie nowa droga i ta część berlinki stanie się przede wszystkim obwodnicą Elbląga dla drogi krajowej nr 7, zjazd zostanie przesunięty tworząc łagodniejszy promień łuku w kierunku Warszawy.
Widok w kierunku Królewca. Bomba wybucha za węzłowym wiaduktem nad ul. Pasłęcką. Później jego południowa nitka zostanie rozebrana. Po prawej postawiona przez filmowców tablica z napisem: Warning. Do not leave the road. This area is mined!

11. Serial "Samochodzik i templariusze" z 1972 roku.

W dniu 20.02.1972 roku odbyła się premiera serialu "Samochodzik i templariusze". W pierwszym odcinku pt. "Po przygodę" kręcono sceny na obecnej DK22, a wtedy drodze oznaczonej symbolem T83 (symbol widoczny na słupku przy Krzyżakach, nad nim liczba 41 oznaczająca ilość kilometrów na zachód od Elbląga) na wysokości Gnojewa, przy przecięciu ze starym przebiegiem dawnej Reichsstraße nr 1 (między Gnojewem a Kończewicami).
W trzecim odcinku pt. "Tajemnica Bahometa" nakręcono krótką scenę na węźle w Czarlinie. Wieczorem (zrzuty rozjaśniłem) Pan Samochodzik ściga przebranego mężczyznę uciekającego z Malborka (co ciekawe trasę Malbork - Czarlin gra jakaś zwykła wąska droga). Samochody zjeżdżają z berlinki (jadąc od strony Królewca) na Bydgoszcz (obecnie głównym kierunkiem jest Toruń), przejeżdżają pod wiaduktem obecnej DK22, a następnie przecinają ciągłą linię i suną pod prąd po łącznicy zjazdowej (relacja Berlin - Gdańsk) by następnie przeciąć trawiasty pas rozdzielający i wjechać na łącznicę wjazdową na Malbork (relacja Bydgoszcz/Toruń - Królewiec).

12. "Na niebie i na ziemi" z 1973 roku. Sceny MIG-ami 21 kręcono na obecnej drodze wojewódzkiej nr 142 (DW142), zaraz za węzłem w Rzęśnicy, gdzie po dziś dzień istnieje DOL (Drogowy Odcinek Lotniskowy).

Charakterystyczny zakręt za DOLem, a w tle wiadukt dla drogi Kliniska - Wielichówko.	Widok w drugą stronę (w kierunku Berlina), na DOL.	Ląduje MIG 21.	Widok na węzeł Rzęśnica z góry. W późniejszych latach północna jezdnia zostanie wykrzywiona.
Widok na DOL (w kierunku Berlina) z góry. Po prawej "krawężniki" nieukończonej, północnej jezdni.	Startuje MIG 21. Jak widać nie ma jeszcze asfaltowej nakładki wraz z poszerzeniem.	MIGi na parkingu. Za chwilę scenie wystąpi Piotr Fronczewski z Andrzejem Chrzanowskim.	MIG 21 kołuje, a w tle węzłowy wiadukt w Rzęśnicy (dawniej Hornskrug).

13. "Alice" z 1980(1982) roku w kooprodukcji z Belgią i Wielką Brytanią. Sceny kręcono na węźle Dąbie (vel Kijewo) na obecnej autostradzie A6. Gangsterów zagrali Wiesław Gołas i Andrzej Wasilewicz.

14. "Młode wilki" z 1995 roku. Niemiecką autostradę (najpewniej też berlinkę - A11) udawał DOLowy odcinek DW142. Pewnie niewielu zwróciło (przynajmniej od razu) uwagę, że w żaden sposób odcinek ten nie przypominał autostrady. W scenie wystąpili Jarosław Jakimowicz (jako "Cichy") i Piotr Szwedes (jako "Prymus").

15. "Młode wilki 1/2" z  1997 roku. DW142 udawała tym razem (nie wiedzieć czemu) drogę krajową nr 3 (DK3) i ponownie autostradę niemiecką. Tym razem oprócz DOLowego odcinka nakręcono sceny także na dalszym fragmencie berlinki. Dzięki temu w kadrze załapał się zabytkowy wiadukt i "krawężniki" nieukończonej jezdni północnej. W scenach wystąpili m.in. Anna Mucha (jako Ania), Jarosław Jakimowicz (jako "Cichy"), Tomasz Preniasz-Struś (jako "Kobra") i Dariusz Gnatowski (kierowca TIRa).

16. Niemiecki (wcześniej enerdowski) serial kryminalny "Telefon 110" (Polizeiruf 110). W 264 odcinku pt. "Dettmanns weite Welt", wyemitowanym w dniu 27.02.2005 roku zagrała berlinka - autostrada A11.

Odcinek tuż przed granicą. Od czasu wejścia do strefy Schengen nie uświadczymy podobnych obrazów. I dobrze.		Widok z poziomu wiaty przejścia granicznego Kołbaskowo - Pomellen.

WĄTPLIWOŚCI

Filmy kręcone w Kaliningradzie i/lub okolicach, gdzie jednak mamy duże wątpliwości lub zbyt mało pewności czy w plenerach wykorzystano berlinkę.

1. Radzieckiki film "Na drogach wojny" (На дорогах войны) z 1958 roku.

Działa samobieżne na betonowej szosie. Z pozoru wydaje się, że to berlinka. Jednak nie widać ani wyraźnie ukształtowanej rezerwy pod drugą jezdnię, ani na horyzoncie chociaż nie majaczy sylwetka wiaduktu nad autostradą.
Jeszcze większe wątpliwości wzbudza poprzedzająca scena z pociągiem. Wydaje się, że nakręcono ją obok miejsca z powyższych kadrów. Gdyby tak było na pewno nie byłaby to autostradowa berlinka.

2. Radziecki film "Zapamiętaj Kaspar!" (Помни, Каспар!) z 1964 roku. Obraz bardzo specyficzny i osobliwy.

Bodajże Bruno O'Ya przejeżdża po tym moście. Czy to Czarci Most (Чёртов мост, Teufelsbrücke)?	Czy to pod Berlińskim Mostem?

strona główna